ENGLISH
وقتی نام «استارتاپ» به میان می‌آید، معمولا ذهن‌ها به سمت فناوری اطلاعات و نرم‌افزار می‌رود، اما واقعیت این است که نوآوری در سایر صنایع، خصوصا حوزه آب و فاضلاب، نیز بسیار چشمگیر است.
در سال‌های اخیر، شاهد ظهور استارتاپ‌های حوزه آب و فاضلاب ایران و کسب‌وکارهای خلاق و فعال در زمینه تصفیه آب، تامین آب شرب، مدیریت فاضلاب و مقابله با آلودگی‌های محیط زیستی بوده‌ایم.
این شرکت‌ها با ارائه راه‌حل‌های نوین، به دنبال حل چالش‌های اساسی این صنعت هستند. در این مقاله از پارک علم و فناوری کردستان، نگاهی به برخی از استارتاپ‌های فعال در حوزه آب و فاضلاب ایران و ایده‌های محوری آن‌ها خواهیم داشت.
اهمیت استارتاپ‌های حوزه آب و فاضلاب ایران
نوآوری و خلاقیت در هر صنعتی می‌تواند کیفیت خدمات و محصولات را به شکل چشمگیری ارتقا دهد. صنعت آب و فاضلاب نیز از این قاعده مستثنی نیست. بهره‌گیری از فناوری‌های مدیریت آب و تصفیه فاضلاب، از جمله تولید انرژی از جامدات زیستی یا حذف نیتروژن از فاضلاب با استفاده از باکتری‌ها، به ایجاد ارزش افزوده بالا کمک می‌کند.
فناوری‌های پیشرفته علاوه بر کاهش ضایعات و بازیابی محصولات ارزشمند از پساب، مصرف انرژی، هزینه اولیه و نگهداری تجهیزات را به شکل قابلتوجهی کاهش می‌دهند. روش‌های سنتی تصفیه، علاوه بر هزینه و مصرف بالای انرژی، با تولید لجن و ضایعات جانبی همراه هستند، در حالی که فناوری‌های نوین این معضلات را به حداقل رسانده و حتی امکان تولید انرژی از فاضلاب را فراهم می‌کنند.
با توجه به تفاوت ترکیبات فاضلاب صنایع مختلف، از جمله چربی و BOD بالا در صنایع غذایی و لبنی، جامدات بیشتر در صنایع آبکاری و مواد غیرآلی و میزان بالای مواد حل‌شده در پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها، استفاده از استارتاپ‌های نوآور در ارائه راهکارهای اختصاصی و بهینه، اهمیت زیادی پیدا کرده است.
برای اینکه صنعت بتواند از فناوری‌های نوین در حوزه آب و فاضلاب به‌طور موثر بهره‌مند شود، انتقال سریع و کارآمد این فناوری‌ها از ایده به کاربرد عملی ضروری است. با این حال، قوانین دست و پاگیر و ذهنیت محافظه‌کارانه در محیط‌های صنعتی، همراه با چهارچوب‌های اقتصادی موجود، باعث می‌شود این فرآیند انتقال فناوری بین ۵ تا ۱۰ سال یا حتی بیشتر طول بکشد تا صنعت توان پذیرش و استفاده عملی از فناوری جدید را پیدا کند.
در این مسیر، استارتاپ‌های حوزه آب و فاضلاب ایران با چالش‌هایی از جمله از دست دادن هزینه‌ها و فرصت‌ها، افزایش رقابت بازار، تامین سرمایه و مواجهه با ساختارهای سنتی مواجه هستند. با این وجود، هر چالش می‌تواند به فرصتی برای رشد تبدیل شود. استفاده از مشاوران متخصص، بهره‌گیری از نوآوری باز و توانایی‌های بومی، مسیر تجاری‌سازی ایده‌ها را هموار کرده و شانس موفقیت استارتاپ‌ها در ورود به بازار را افزایش می‌دهد.
ظهور شرکت‌های نوپا در حوزه آب و فاضلاب
با وجود نیاز گسترده به نوآوری در صنعت آب و فاضلاب، سهم استارتاپ‌ها در جذب سرمایه هنوز نسبتا محدود است. به‌عنوان نمونه، در سیلیکون‌ولی تنها حدود یک درصد از کل سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر به استارتاپ‌های فعال در این حوزه اختصاص یافته است. با این حال، عملکرد این شرکت‌ها در مقایسه با استارتاپ‌های سایر صنایع، از جمله فناوری اطلاعات، قابل‌توجه بوده و نشان داده‌اند که مسیر رسیدن به سودآوری در آن‌ها کوتاه‌تر است.
این شرایط فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاری فراهم کرده است و در پی آن، شتاب‌دهنده‌های تخصصی به حمایت و ارائه خدمات به استارتاپ‌های فعال در صنعت آب پرداخته‌اند تا مسیر رشد و توسعه آن‌ها را تسهیل کنند. خوشبختانه، در ایران نیز شرکت‌های نوپایی در این زمینه راه‌اندازی شده است. در بخش‌های بعد به بررسی استارتاپ‌های حوزه آب و فاضلاب ایران خواهیم پرداخت.
فضای استارتاپ‌های حوزه آب و فاضلاب و زمینه فعالیت آن‌ها
به نقل از اکوموتیو، تحلیل‌های اخیر موسسه تحقیقاتی LUX نشان می‌دهد که استارتاپ‌های فعال در صنعت آب و فاضلاب در جهان، عملکرد اقتصادی قابلتوجهی دارند و میانگین سود این شرکت‌ها حدود ۹ درصد گزارش شده است. فعالیت این شرکت‌ها عمدتا در ۹ بخش مختلف از جمله پایش و کنترل فاضلاب، تصفیه آب خانگی و صنعتی، بازیابی فلزات و مواد آلی و گندزدایی از آب متمرکز است.
جالب است بدانیم که ریسک سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های حوزه آب و فاضلاب ایران و جهان تقریبا مشابه ریسک سرمایه‌گذاری در صنایع قدیمی‌تر مانند صنعت خودرو است و برخلاف برخی استارتاپ‌های جدید، پس از یک دوره تبلیغات گسترده، احتمال شکست کامل آن‌ها کم است.
طبق گزارش LUX، تقریبا یک‌چهارم این استارتاپ‌ها بر پایش، پیش‌بینی و کنترل فرآیند به‌وسیله حسگرها و اینترنت اشیاء تمرکز دارند و بخش قابلتوجهی نیز به ارائه راهکارهای تصفیه آب و فاضلاب اختصاص یافته است. این دسته‌بندی، تصویری روشن از زمینه فعالیت و فرصت‌های موجود در این صنعت ارائه می‌دهد.
معرفی برخی از استارتاپ‌های حوزه آب و فاضلاب ایران
در سال‌های اخیر، برخی از بهترین استارتاپ‌های حوزه آب و فاضلاب ظهور کرده و با نوآوری‌های خود نقش مهمی در بهبود کیفیت آب، تصفیه پساب و مدیریت منابع آبی ایفا کرده‌اند. از جمله شرکت‌های نوپای فاضلاب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شرکت پاسادان ئیشکاو (سهامی خاص)
شرکت پاسادان ئیشکاو از بهترین استارتاپ‌های حوزه آب و فاضلاب ایران است. این شرکت با تمرکز بر طراحی، اجرا و مدیریت تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب در مقیاس خانگی و صنعتی فعالیت می‌کند و همچنین در پروژه‌های زیست‌محیطی، فروش سیستم‌های تصفیه آب، طراحی و اجرای جاده‌های موزیکال و سیستم‌های تبدیل زباله به گاز نقش دارد.
خبر: شرکت پاسادان ئیشکاو با سرمایه گذار خارجی وارد بازار کردستان عراق می شود!
شرکت پاسادان که به‌صورت سهامی خاص ثبت شده است، تحت هدایت خانم نازیلا نوری (مدیرعامل)، آقای فواد سیف‌پناهی (نایب رئیس هیئت‌مدیره) و خانم شهلا حاتمی (رئیس هیئت‌مدیره) به ارائه خدمات تخصصی و نوآورانه در صنعت آب و فاضلاب ایران ادامه می‌دهد.
- استارتاپ نئوکسی
استارتاپ نئوکسی با تمرکز بر طراحی و ساخت دستگاه‌های آب ژاول و گندزدای پساب، توانسته راهکاری نوآورانه برای تصفیه آب و پساب ارائه دهد. این شرکت دانش‌بنیان محصولات خود را در پروژه‌های بزرگی مانند پتروشیمی بوعلی، دانشگاه امیرکبیر و نیروگاه شهید سلیمی نکا اجرایی کرده و با عملکرد موفق خود نشان داده است که نوآوری در صنعت آب می‌تواند مسیر سودآوری کوتاه‌تری نسبت به سایر صنایع داشته باشد.
- استارتاپ اکساند
از دیگر استارتاپ‌های حوزه آب و فاضلاب ایران می‌توان به استارتاپ اکساند اشاره کرد. اکساند با تمرکز بر ارائه راهکارهای بهینه برای تصفیه پساب صنایع، سعی دارد فرآیندهای صنعتی را با رعایت استانداردهای محیط زیستی بهبود بخشد.
این شرکت دانش‌بنیان، تجربه طراحی و ساخت نمونه آزمایشگاهی دستگاه الکترواکسیداسیون را در کارنامه خود دارد و توانسته نوآوری‌های چشمگیری در تصفیه پساب ایجاد کند. بازار هدف اکساند شامل پتروشیمی‌ها، واحدهای تصفیه پساب و تصفیه آب است.
- استارتاپ رایان
استارتاپ رایان در حوزه خانه‌های هوشمند فعالیت می‌کند و مجموعه‌ای از گجت‌ها و تجهیزات را ارائه می‌دهد که شامل سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی، سنسور نشت آب، شیر برقی، کلید و پریز هوشمند و کنتورهای دیجیتال است. این محصولات از طریق سیستم مدیریت ساختمان (BMS) قابل کنترل هستند و هدف آن‌ها افزایش بهره‌وری انرژی، ایمنی و راحتی در ساختمان‌هاست.
جمع‌بندی
استارتاپ‌ها در حوزه آب و فاضلاب نقش مهمی در نوآوری و بهبود عملکرد این صنعت ایفا می‌کنند. این شرکت‌های نوپا با ارائه فناوری‌های پیشرفته، مانند تصفیه پساب با دستگاه‌های الکترواکسیداسیون و ارائه راهکارهای هوشمند پایش و کنترل فرآیند، توانسته‌اند روش‌های موثر و بهینه‌ای برای مدیریت آب و فاضلاب ارائه دهند و به کاهش ضایعات، افزایش کارایی تصفیه و ارتقای کیفیت محصولات و خدمات در این صنعت کمک کنند.
نوآوری در این حوزه موجب کاهش مصرف انرژی، کاهش ضایعات و افزایش ارزش افزوده می‌شود و مشکلات روش‌های سنتی تصفیه فاضلاب، از جمله تولید لجن و هزینه بالای نگهداری تجهیزات را کاهش می‌دهد. با این حال، استارتاپ‌های حوزه آب و فاضلاب ایران با چالش‌هایی مانند طولانی بودن مسیر انتقال فناوری به صنعت، رقابت بازار و تامین سرمایه مواجه هستند. کمک گرفتن از مشاوران متخصص و توانایی‌های بومی، مسیر تجاری‌سازی ایده‌ها را هموار کرده و به رشد و توسعه پایدار این صنعت کمک می‌کند.
