نوشتار: حقوق تامین اجتماعی

حقوق تامین اجتماعی

الزام به بیمه کردن کارگرانی که کمتر از 90 روز قرارداد دارند

کارفرمایان مکلفند تمام کارگران را بیمه نمایند ولو کارگر فقط یک روز کار کرده باشد (رای شماره 770 مورخ 06/11/1387 هیات عمومی دیوان عدالت اداری) نکته قابل توجه این است که برخی کارفرمایان برای بیمه نکردن کارکنان با آن ها قرارداد 89 روزه متعقد می کنند که این امر تاثیری ندارد و این باور اشتباه ریسه در قانون کار سال 1337 دارد که در جنین قراردادهایی که کارفرما تکلیف به بیمه نمودن کارگر نداشت ولی با تصویب قانون کار 1369، کارفرما از همان روز اول شروع قرارداد کار، مکلف به بیمه نمودن کارگر است.

بیمه شدگان به سه گروه تقسیم می‌شوند:

یک- بیمه شدگان اجباری

دو- بیمه شدگان حرف و مشاغل آزاد (خویش فرما: اشخاصی که مشغول به کار بوده ولی خودشان با داشتن کارگر، کارفرما محسوب شده و یا به تنهایی کار می‌کنند). بیمه اختیاری که در این نوع بیمه، نیازی به حداقل سابقه پرداخت حق بیمه نیست مانند بیمه مدیر عامل شرکت‌های خصوصی

سه- ادامه دهندگان بیمه به صورت اختیاری

مسئولیت سازمان تامین اجتماعی در برابر کارگران

عدم پرداخت حق بیمه از سوی کارفرما، رافع مسئولیت سازمان تامین اجتماعی در برابر کارگر نیست بنابراین در صورتی که وجود رابطه کارگری اثبات شود، سازمان تامین اجتماعی مکلف است از رای مراجع حل اختلاف کار تبعیت کرده (رای هیئت عمومی دیوان عدالت اداری) سوابق کاری کارگر را منظور نموده و سپس به کارفرمای متخلف مراجعه نماید (ماده 36 قانون تامین اجتماعی) ماده اخیر ناظر به بیمه شدگان مشمول بیمه اجباری است.

دعوی کارگر در خصوص حق بیمه

در صورت عدم پرداخت بیمه، کارگر نم‌ تواند تقاضای محکومیت کارفرما به پرداخت نقدی حق بیمه به خویش را نماید و حق بیمه باید به حساب سازمان تامین اجتماعی واریز شود اما اگر کارفرما به تعهد خویش مبنی بر واریز حق بیمه عمل نکند و کارگر وجه حق بیمه را مازاد بر سهم خویش به حساب تامین اجتماعی واریز نماید، کارگر می‌تواند استرداد وجه پرداخت شده را از کارفرما در مراجع حل اختلاف اداره کار بخواهد (رای شماره 1822 مورخ 06/09/1397).

لزوم اعلام ترک کار

در صورتی که مدت قرارداد کار تمام شود یا کارگر ترک کار کند، کارفرما باید ترک کار را از طریق سایت به سازمان تامین اجتماعی اعلام کند در غیر اینصورت سازمان فرض را برتداوم کار کارگر می‌گذارد و شرکت مشمول جریمه نپرداختن حق بیمه می‌شود، گفتنی است رفتن بیمه شده به خدمت سربازی هم مصداق ترک کار است ولی استراحت پزشکی یا بارداری ترک کار تلقی نشده و بیمه کارگر باید در این دوران پرداخت شود.

 شرایط بهره‌مندی از بیمه بیکاری

الف- خاتمه قرارداد کار مستند به اراده کارگر(مانند استعفا) نباشد.

فسخ قرارداد کار از سوی کارفرما به دلیل نقض آیین نامه انضباطی کارگاه، از مصادیق ترک اردای خدمت نبوده و کارگر با جمع سایر شرایط، مستحقق بیمه بیکاری است (رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری 06/10/1399).

ب- داشتن شش ماه سابقه بیمه: داشتن شش ماه سابقه بیمه کافی است و لازم نیست که این شش ماه لزوما در آخرین کارگاه باشد اما در صورتی که قرارداد کارگر، از نوع مدت موقت باشد و علت خاتمه همکاری کارگر با کارفرما خاتمه مدت قرارداد باشد، برای بهره‌مندی از بیمه بیکاری، در رویه عملی وی باید حداقل یکسال سابقه کار در آخرین کارگاه داشته باشد.

نکته: مطابق رای دیوان عدالت اداری، در مواردی که قرارداد موقت بوده و علت قطع همکاری، اتمام مدت قرارداد است، خاتمه اخیر خارج از اراده کارگر تلقی نمی‌شود (رای شماره 8 مورخ 16/01/1383 هیات عمومی دیوان عدالت اداری) و تعلق بیمه بیکاری در موارد اخیر ناشی از حکم مستقیم قانون بیمه بیکاری نیست بلکه ناشی از توافق نامه میان سازمان تامین اجتماعی و اداره کار در سال 1384 است که در توافق نامه اخیر، شرط تعلق بیمه بیکاری این است که اولا کار ماهیت دائمی داشته باشد، ثانیا نوع قرارداد با مدت معین باشد، ثالثا قرارداد حداقل یکبار تمدید شده و یا یک سال سابقه کار در اخرین کارگاه وجود داشته باشد اگرچه دیوان عدالت اداری، بند اخیر این توافق نامه را ابطال کرده است ولی همچنان در عمل، اگر قرارداد مدت موقت باشد، سازمان بیمه بیکاری پرداخت نمی‌کند مگر یکسال سابقه کار در آخرین کارگاه وجود داشته باشد.

پ- مراجعه ظرف 30 روز : بیمه شده مکلف است ظرف مدت 30 روز از تاریخ بیکاری با اعلام مراتب بیکاری به واحد مشاوره بیمه بیکاری اداره کار آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی و مشابه آن اطلاع دهد مراجعه پس از سی روز با عذر موجه و با تشخیص هیئت حل اختلاف تا سه ماه امکان پذیر خواهد بود.

ت- بیمه شده بیکار مکلف است در دوره‌های کارآموزی و سوادآموزی که توسط واحد کار و امور اجتماعی و نهضت سوادآموزی و یا سایر واحدهای ذیربط با تایید وزارت کار و امور اجتماعی تعیین می‌شود شرکت کرده و هر دو ماه یک بار گواهی لازم را به شعب تامین اجتماعی ارائه نماید.

بیمه بیکاری در موارد زیر تعلق نمی گیرد:

الف- به اتباع خارجه

ب- به کارگاه‌های خانوادگی

پ- به کارکنان صندوق بازنشستگی و یا سایر صندوق‌های خاص

ت- صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری

 قطع بیمه بیکاری با اشتغال مجدد

 با اشتغال مجدد، بیمه بیکاری قطع می شود با وجود این، کارگرانی که در زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری یا مشاغلی گمارده شوند که میزان حقوق و مزایای آن از مقرری بیمه بیکاری متعلقه کمتر باشد تفاوت دریافتی بیمه شده از حساب صندوق بیمه بیکاری پرداخت خواهد شد.

بیمه بیکاری جزو سوابق محسوب می شود

مدت دریافت بیمه بیکاری جز سوابق پرداخت حق بیمه از نظر بازنشستگی، از کارافتادگی و فوت محسوب خواهد شد.