تفاوت مرکز رشد و شتاب دهنده چیست؟

تفاوت مرکز رشد و شتاب دهنده چیست؟ این سؤال برای بسیاری از کارآفرینان، صاحبان ایده و فعالان حوزه فناوری به‌ویژه در مراحل ابتدایی راه‌اندازی کسب‌وکار مطرح می‌شود. مراکز رشد و شتاب‌دهنده‌ها هر دو نقش مهمی در حمایت از استارتاپ‌ها دارند، اما اهداف، فرآیندها و ساختار خدماتی آن‌ها تفاوت‌های قابل توجهی دارد. آشنایی دقیق با این تفاوت‌ها به شما کمک می‌کند مسیر مناسب‌تری را برای توسعه ایده و تجاری‌سازی محصول خود انتخاب کنید.

  در این مطلب از پارک علم و فناوری، به تفاوت مرکز رشد و شتاب دهنده می‌پردازیم تا با دیدی روشن‌تر مسیر کارآفرینی را انتخاب کنید. اگر به دنبال رشد هوشمندانه کسب‌وکار خود هستید، این مطلب را از دست ندهید.

شتاب‌دهنده استارتاپ چیست و چه اهدافی دارد؟

شتاب‌دهنده‌ها مراکزی هستند که به کسب‌وکارهای نوپا کمک می‌کنند تا در مدت‌زمانی بسیار کوتاه (معمولا بین ۳ تا ۶ ماه) جهشی چشمگیر در مسیر رشد خود داشته باشند. معمولا این نهادها در مراحل آغازین فعالیت استارتاپ وارد عمل می‌شوند و در ازای ارائه سرمایه، مشاوره تخصصی، فضای کاری و خدمات زیرساختی، بخشی از سهام آن کسب‌وکار را دریافت می‌کنند.

نکته مهم درباره شتاب‌دهنده‌ها این است که آن‌ها بیشتر بر سرعت و رشد سریع تمرکز دارند. هدف آن‌ها تنها ایجاد فضای امن برای آزمون و خطا نیست، بلکه رساندن ایده‌ها به مرحله اجرا و درآمدزایی در کوتاه‌ترین زمان ممکن است.

شبکه‌ای گسترده از مربیان، سرمایه‌گذاران و متخصصان صنعتی، یکی از ارزشمندترین دارایی‌های شتاب‌دهنده‌هاست. به‌عنوان نمونه، شتاب‌دهنده بین‌المللی TechStars با صدها مشاور تخصصی همکاری می‌کند تا تیم‌ها را در مسیر رشد حرفه‌ای هدایت کند.

همان‌طور که «مایک بوت» مدیر اجرایی Brandery اشاره کرده، هدف شتاب‌دهنده‌ها این است که استارتاپ‌ها در چند ماه، تجربه چند سال را کسب کنند. اگر محصول اولیه دارید و به‌دنبال رشد سریع هستید، شتاب‌دهنده می‌تواند بهترین شریک شما در این مسیر باشد.

مرکز رشد چیست و چه نقشی در توسعه استارتاپ‌ها دارد؟

پیش از آنکه به تفاوت مرکز رشد و شتاب دهنده بپردازیم، بهتر است با مفهوم مرکز رشد آشنا شوید. مراکز رشد ساختارهایی حمایتی هستند که از استارتاپ‌ها در مراحل بسیار ابتدایی، یعنی از زمان ایده‌پردازی یا طراحی مدل کسب‌وکار، پشتیبانی می‌کنند.

برخلاف شتاب‌دهنده‌ها، مراکز رشد معمولاً استارتاپ‌ها را برای مدت طولانی‌تری (تا ۲ سال یا بیشتر) همراهی می‌کنند. این مراکز فضای کاری، منابع آموزشی، مشاوره تخصصی و فرصت آزمون و خطا را در محیطی امن فراهم می‌کنند تا تیم‌ها بتوانند پایه‌های کسب‌وکار خود را تقویت کنند.

اگر هنوز در مرحله طراحی اولیه محصول هستید یا نیاز به شکل‌دهی تیم و مدل درآمدی دارید، مرکز رشد بهترین مکان برای شروع مسیر شماست.

مهم‌ترین تفاوت‌های مراکز رشد و شتاب‌دهنده‌ها

حالا که با مفاهیم کلی شتاب‌دهنده‌ها و مراکز رشد آشنا شدید، وقت آن رسیده که تفاوت‌های مهم آن‌ها را مورد بررسی قرار دهیم. شاید در نگاه اول این دو ساختار حمایتی شبیه به یکدیگر به نظر برسند، اما در واقعیت، تفاوت‌های اساسی و استراتژیکی میان آن‌ها وجود دارد که انتخاب صحیح هرکدام، می‌تواند سرنوشت استارتاپ شما را دگرگون کند. در ادامه با ما همراه باشید تا تفاوت مرکز رشد و شتاب دهنده را به طور کامل بررسی کنیم:

مرحله ورود استارتاپ

نخستین و شاید مهم‌ترین تفاوت مراکز رشد و شتاب‌دهنده‌ها، مرحله‌ای است که یک استارتاپ وارد آن‌ها می‌شود. معمولا مراکز رشد پذیرای ایده‌های خام، تیم‌های نوپا و استارتاپ‌هایی هستند که هنوز در مراحل ابتدایی مسیر خود قرار دارند. اگر هنوز در حال طراحی مدل کسب‌وکارتان هستید یا به دنبال ایجاد اولین نمونه محصول هستید، مرکز رشد نقطه‌ شروع خوبی است.

در مقابل، شتاب‌دهنده‌ها برای استارتاپ‌هایی طراحی شده‌اند که از مرحله ایده عبور کرده‌اند و حداقل یک نمونه اولیه یا MVP از محصول یا خدمت خود را آماده کرده‌اند و اکنون به دنبال رشد سریع، ورود به بازار و جذب سرمایه‌گذار هستند.

مدت زمان حمایت

برنامه‌های حمایتی این دو مرکز از نظر زمانی هم با یکدیگر تفاوت دارند. مراکز رشد معمولاً دوره‌های بلندمدتی دارند که از چند ماه تا دو سال ادامه دارد. این بازه زمانی به تیم‌ها اجازه می‌دهد تا با آرامش بیشتری به توسعه ایده، ساخت تیم، ایجاد زیرساخت‌ها و آزمایش بازار بپردازند.

در سوی دیگر، شتاب‌دهنده‌ها معمولاً برنامه‌هایی کوتاه‌مدت، فشرده و با تمرکز بر رشد سریع دارند. این برنامه‌ها در بازه‌ای حدود ۳ تا ۶ ماه برگزار می‌شوند و با هدف آماده‌سازی استارتاپ برای ارائه به سرمایه‌گذار و ورود به بازار طراحی شده‌اند.

نحوه سرمایه‌گذاری و مالکیت سهام

تفاوت مرکز رشد با شتاب‌ دهنده‌ در نحوه سرمایه‌گذاری و مالکیت سهام، موضوع بسیار مهمی است که بسیاری از بنیان‌گذاران استارتاپی به آن توجه می‌کنند. مراکز رشد معمولاً سرمایه‌گذاری مستقیم و بزرگی انجام نمی‌دهند یا اگر چنین کنند، در ازای آن درصد کمی از سهام استارتاپ را دریافت می‌کنند. برخی از این مراکز حتی به‌صورت غیرانتفاعی فعالیت می‌کنند و تمرکز اصلی آن‌ها روی توسعه و توانمندسازی تیم‌هاست.

در مقابل، شتاب‌دهنده‌ها در ازای ارائه خدمات گسترده مانند آموزش، مشاوره، فضای کاری و سرمایه اولیه، درصد مشخصی از سهام استارتاپ را دریافت می‌کنند. این مدل سرمایه‌گذاری باعث می‌شود که شتاب‌دهنده‌ها به موفقیت و سودآوری سریع‌تر استارتاپ علاقه‌مند باشند و تمرکز بیشتری بر نتیجه‌گیری داشته باشند.

تمرکز برنامه‌ها

در تفاوت مرکز رشد و شتاب دهنده می‌توان گفت که تمرکز اصلی برنامه‌های آن‌ها کاملاً متفاوت است. مراکز رشد بر توسعه زیرساخت‌های اولیه، شکل‌دهی مدل کسب‌وکار، تثبیت تیم و آماده‌سازی اولین نسخه محصول تمرکز دارند. این برنامه‌ها برای تیم‌هایی مناسب است که هنوز به دنبال تثبیت پایه‌های کسب‌وکار خود هستند.

در نقطه مقابل، شتاب‌دهنده‌ها به‌دنبال آماده‌سازی استارتاپ برای ورود پرقدرت به بازار هستند. تمرکز آن‌ها بر بازاریابی، توسعه سریع محصول، جذب سرمایه‌گذار و گسترش سریع‌تر کسب‌وکار است. بنابراین اگر یک تیم به‌دنبال جهش سریع و رشد انفجاری باشد، حضور در یک برنامه شتاب‌دهی می‌تواند بسیار مؤثرتر باشد.

خروجی و نتیجه نهایی

در نهایت، تفاوت مرکز رشد و شتاب دهنده در خروجی و نتیجه نهایی نیز خود را نشان می‌دهد. خروج از مرکز رشد به این معناست که استارتاپ اکنون آماده ورود به مراحل بعدی مانند جذب سرمایه‌گذار اولیه یا ورود به برنامه‌های شتاب‌دهی است. این تیم‌ها زیرساخت‌های اولیه کسب‌وکار خود را توسعه داده‌اند، اما هنوز ممکن است آماده ورود کامل به بازار نباشند.

در عوض، خروج از یک شتاب‌دهنده معمولاً با آمادگی کامل برای ورود به بازار، جذب سرمایه بزرگ‌تر و شروع فرآیند فروش در مقیاس وسیع همراه است. استارتاپ‌هایی که از شتاب‌دهنده خارج می‌شوند، معمولاً طی چند ماه به بلوغ تجاری نسبی می‌رسند و آماده رقابت در بازار واقعی هستند.

جمع‌بندی

شناخت دقیق تفاوت مرکز رشد و شتاب دهنده به شما کمک می‌کند تا با انتخاب درست مسیر حمایتی، آینده کسب‌وکار خود را با اطمینان بیشتری ترسیم کنید. اگر هنوز در مرحله ایده‌پردازی و طراحی مدل کسب‌وکار هستید، مرکز رشد برای شما مناسب‌تر است. اما اگر محصول اولیه را آماده کرده‌اید و به دنبال ورود پرقدرت به بازار هستید، شتاب‌دهنده گزینه بهتری خواهد بود.

با درک درست از این تفاوت‌ها، می‌توانید منابع خود را هدفمندتر صرف کنید و سریع‌تر به نقطه موفقیت برسید.

سوالات متداول

۱. تفاوت اصلی بین مرکز رشد و شتاب‌دهنده در چیست؟

مرکز رشد بر حمایت بلندمدت از ایده‌های خام تمرکز دارد، اما شتاب‌دهنده بر رشد سریع استارتاپ‌های دارای MVP تمرکز می‌کند.

۲. آیا شتاب‌دهنده‌ها همیشه درصدی از سهام استارتاپ را می‌گیرند؟

بله، معمولا شتاب‌دهنده‌ها در ازای سرمایه‌گذاری، خدمات و منتورینگ، بخشی از سهام استارتاپ را دریافت می‌کنند.

۳. مرکز رشد مناسب چه نوع استارتاپ‌هایی است؟

برای استارتاپ‌هایی که هنوز محصول مشخصی ندارند و به زمان بیشتری برای توسعه زیرساخت و آزمایش ایده نیاز دارند.