چرا کسب و کارها باید چرخه هایپ گارتنر را بشناسند؟

چرخه هایپ گارتنر یکی از مفاهیم کلیدی حوزه کسب‌وکار است که در موفقیت یا شکست پروژه‌ها نقش انکارناپذیری را ایفا می‌کند. در واقع بسیاری از کسب‌وکارها هنگام مواجهه با فناوری‌های جدید یا روندهای نوظهور، به‌سادگی فریب موج‌های تبلیغاتی یا انتظارات غیرواقعی را می‌خورند.

احتمالا در چنین شرایطی، شما هم به‌مانند بسیاری از مدیران کسب‌وکار با این سوال مواجه می‌شوید که کدام فناوری ارزش سرمایه‌گذاری دارد و کدام‌یک از آن‌ها فقط یک هیاهوی موقت است؟ برای پاسخ به این سوال روش‌های مختلفی وجود دارد، اما بدون شک چرخه هایپ گارتنر یکی از بهترین گزینه‌ها به شمار می‌آید. در این مقاله از پارک علم و فناوری کردستان، ابتدا شما را با این چرخه آشنا می‌کنیم و سپس به شما می‌گوییم که چرا باید تمامی کسب‌وکارها آن را بشناسند.

 

مطالب پیشنهادی:بوم مدل کسب و کار چیست و چه اجزایی دارد؟

چرخه هایپ گارتنر چیست؟

چرخه هایپ گارتنر (Gartner Hype Cycle) مدلی گرافیکی است که مسیر تکامل یک فناوری یا نوآوری را از زمان شکل‌گیری اولیه تا بلوغ تجاری و پذیرش گسترده یا حتی فراموشی کامل آن به تصویر می‌کشد. این مدل توسط شرکت پژوهشی و معتبر Gartner طراحی شده است و به‌عنوان یک ابزار تحلیلی شناخته می‌شود. همچنینی باید بدانید که این مدل در گزارش‌های فناوری، بازاریابی و حتی تصمیم‌گیری‌های استراتژیک شرکت‌ها جایگاه مهمی دارد.

چرخه Gartner Hype مراحل مختلفی را شامل می‌شود که هرکدام از آن‌ها بازتابی از سطح انتظارات بازار، ریسک‌های احتمالی، فرصت‌های سرمایه‌گذاری و میزان واقع‌گرایی درباره آن فناوری هستند. در واقع، چرخه هایپ گارتنر به شما نشان می‌دهد که هر فناوری از یک نقطه‌ اوج انتظارات اغراق‌شده عبور می‌کند، سپس وارد دوره‌ای از ناامیدی می‌شود و در نهایت، در صورت اثبات کارایی، به مرحله‌ای از بهره‌وری پایدار می‌رسد.

فهم این چرخه برای کسب‌وکارهایی که با فناوری سروکار دارند، یک امر مهم و حیاتی است، زیرا به کمک آن می‌توانند تصمیم بگیرند که آیا وقت آن رسیده وارد عمل شویم، یا بهتر است هنوز منتظر بمانیم؟

مراحل چرخه هایپ گارتنر

قبل از اینکه سراغ مزایای چرخه هایپ گارتنر برای کسب‌وکارها برویم، بهتر است مراحل مختلف آن را بشناسید تا درک بهتری از آن پیدا کنید. این مراحل به شما کمک می‌کنند که به‌خوبی متوجه شوید هر فناوری یا نوآوری، در کدام نقطه از مسیر تحول خود قرار دارد و می‌توان چه انتظاراتی از آن داشت. در واقع، این پنج مرحله به‌عنوان شاخص‌هایی عمل می‌کنند که مسیر از «هیجان اولیه» تا «بلوغ کاربردی» را ترسیم می‌کنند. در جدول زیر می‌توانید با این مراحل آشنا شوید:

مرحله	توضیح
جرقه فناوری (Technology Trigger)	فناوری برای اولین‌بار معرفی می‌شود. این مرحله اغلب با هیجان اولیه و پوشش رسانه‌ای همراه است، اما هنوز محصول نهایی وجود ندارد و حتی بازار مشخصی برای آن تعیین نکرده‌اند.
اوج انتظارات اغراق‌شده (Peak of Inflated Expectations)	فناوری وارد مرکز توجه رسانه‌ها و تحلیل‌گران می‌شود. اغلب انتظاراتی غیرواقع‌بینانه شکل می‌گیرد که با واقعیت فاصله دارد.
دره‌ ناامیدی (Trough of Disillusionment)	پس از فروکش کردن هیجانات، نقاط ضعف و محدودیت‌ها آشکار می‌شوند. بسیاری از پروژه‌ها شکست می‌خورند یا کنار گذاشته می‌شوند.
شیب روشن‌بینی (Slope of Enlightenment)	تحلیل دقیق‌تر و ارزیابی واقع‌گرایانه‌تری نسبت به فناوری شکل می‌گیرد. کسب‌وکارها شروع به شناسایی کاربردهای عملی و قابل پیاده‌سازی می‌کنند.
فلات بهره‌وری (Plateau of Productivity)	فناوری به بلوغ می‌رسد و استفاده گسترده از آن آغاز می‌شود. ارزش واقعی آن روشن می‌شود و بهره‌وری قابل‌توجهی برای کاربران به همراه دارد.

مزایای چرخه هایپ گارتنر برای کسب‌وکارها

حال که با چرخه Gartner Hype آشنا شدید، باید با تاثیر آن بر کسب‌وکارها هم آشنا شوید. در واقع این چرخه ابزاری استراتژیک است که می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا نسبت بهنوآوری‌ها دیدی شفاف، واقعی و هدفمند داشته باشند. در ادامه، مهم‌ترین دلایلی را بررسی می‌کنیم که نشان می‌دهند چرا آشنایی با این چرخه برای کسب‌وکارها ضروری و هوشمندانه است:

تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد فناوری‌ها

چرخه هایپ گارتنر، ارزیابی عینی از جایگاه فعلی یک فناوری، میزان بلوغ و چشم‌انداز آینده‌ آن ارائه می‌دهد. این شناخت می‌تواند زمینه تصمیم‌گیری‌های منطقی درباره سرمایه‌گذاری، تحقیق و ورود به حوزه‌های نوظهور را فراهم می‌کند.

مدیریت هوشمندانه ریسک

هریک از مراحل چرخه (مخصوصا در مراحلی مانند «اوج انتظارات اغراق‌شده»)، میزان خاصی از ریسک را در خود دارد. در واقع می‌توانید با آگاهی از اینکه یک فناوری در چه مرحله‌ای قرار دارد، از تصمیم‌های هیجانی پرهیز کنید و منابع را هوشمندانه‌تر تخصیص دهید.

تدوین نقشه راه چندساله

شناخت موقعیت یک فناوری در چرخه، به شما اجازه می‌دهد نقشه راه کسب‌وکار خود را با دیدی بلندمدت طراحی کنید. برای مثال، اگر فناوری در مرحله «دره ناامیدی» قرار دارد، زمان مناسبی برای تمرکز بر بهینه‌سازی داخلی و آمادگی برای موج بعدی پذیرش است.

بیشتر بخوانید: مجوزهای لازم برای شروع کسب‌وکار که یک مدیرعامل باید بداند؟

ارزیابی نفوذ بازار و زمان‌بندی ورود

یکی از ویژگی‌های ارزشمند این چرخه، ارائه برآورد از میزان نفوذ هر فناوری در بازار است. این اطلاعات به کسب‌وکارها کمک (مخصوصا برای استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپا) می‌کند تا زمان ورود مناسب به بازار را شناسایی و فرصت‌های پنهان را بهتر ببینند.

هدف‌گذاری دقیق مشتریان

شما می‌توانید بر اساس جایگاه فناوری در چرخه، مخاطبان مناسب را هدف‌گذاری کنید. برای مثال، در مراحل اولیه، تمرکز روی پذیرندگان اولیه موثرتر است، اما می‌توانید در مراحل نهایی به سراغ بازار انبوه و محافظه‌کار بروید.

تنظیم استراتژی‌های بازاریابی

چرخه هایپ گارتنر به شما کمک می‌کند پیام بازاریابی خود را متناسب با سطح انتظارات بازار تنظیم کنید. برای مثال، در اوج هیجان، مدیریت انتظارات کلیدی است و در مرحله روشن‌بینی، می‌توانید بر داستان‌های موفقیت و اثبات ارزش تمرکز کنید.

تحلیل فعالیت رقبا

اگر مسیر سرمایه‌گذاری رقبای خود در چرخه هایپ گارتنر را دنبال کنید، می‌توانید به چشم‌انداز استراتژیک آن‌ها پی ببرید. در واقع می‌توانید بفهمید که دنبال دستاوردهای کوتاه‌مدت یا سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت هستند. این دید جدید می‌تواند به شما در موقعیت‌یابی بهتر کمک کند.

ارتقا جایگاه رسانه‌ای و فکری

استفاده صحیح از این چرخه، به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا در جایگاه رهبران فکری (Thought Leaders) قرار بگیرند. این رهبران درک درستی از آینده فناوری دارند و می‌توانند اطلاعات دقیق و حرفه‌ای را به مخاطبان خود ارائه دهند.

جلوگیری از فومو (ترس عقب‌ماندن از رقبا)

بسیاری از کسب‌وکارها صرفاً به دلیل ترس از جا ماندن از رقبا، وارد حوزه‌هایی می‌شوند که هنوز به بلوغ نرسیده‌اند. چرخه هایپ گارتنر به آن‌ها کمک می‌کند که میان فرصت واقعی و هیجان بی‌پایه تمایز قائل شوند و با آرامش بیشتری تصمیم بگیرند.

کمک به تصمیم‌گیری برای بودجه‌بندی نوآوری

یکی از چالش‌های اصلی شما به‌عنوان مدیر کسب‌وکار، تخصیص منابع به پروژه‌های نوآورانه است. چرخه هایپ با ترسیم جایگاه فناوری‌ها، کمک می‌کند که سرمایه‌گذاری‌ها در زمان و محل درست انجام شود و از اتلاف بودجه جلوگیری کنید.

تسهیل در گفتگو با ذی‌نفعان و مدیران ارشد

زمانی که مدیران ارشد یا سرمایه‌گذاران از شما می‌خواهند درباره یک فناوری توضیح دهید یا تصمیمی ارائه کنید، چرخه هایپ گارتنر یک ابزار بسیار قدرتمند به‌حساب می‌آید. به کمک این چرخه می‌توانید دیدی استراتژیک و مستند ارائه دهید که درک مخاطب را از ریسک‌ها و فرصت‌ها بالا می‌برد.

انتخاب شریک فناور یا تامین‌کننده مناسب

در بسیاری از موارد، کسب‌وکارها نیاز دارند با تامین‌کنندگان فناوری همکاری کنند. چرخه هایپ کمک می‌کند تشخیص دهند کدام ارائه‌دهنده در مرحله پایدارتر قرار دارد و کدام هنوز در مرحله آزمایشی است. این موضوع می‌تواند بر کیفیت خدمات، پشتیبانی و ریسک همکاری تأثیر بگذارد.

ارزیابی دقیق‌تر بازگشت سرمایه (ROI)

چرخه هایپ به شما کمک می‌کند تا بدانید که انتظار چه نوع بازدهی را در چه بازه زمانی داشته باشید. در مراحل اولیه، احتمالا بازگشت سرمایه پایین یا منفی باشد، اما در مراحل بلوغ، می‌توانید به ROI بالا و پایدار امیدوار باشید.

تسریع در روند یادگیری سازمانی

شناخت این چرخه باعث می‌شود تیم‌های تحقیق و توسعه، بازاریابی و مدیریت محصول، با فرایند بلوغ فناوری‌ها آشنا شوند و یاد بگیرند که چگونه متناسب با هر مرحله عمل کنند. این امر باعث ایجاد بلوغ سازمانی و چابکی بیشتر در مواجهه با فناوری‌های جدید می‌شود.

 

جمع‌بندی

چرخه هایپ گارتنر ابزاری حیاتی برای کسب‌وکارها است که می‌تواند دیدی دقیق و مرحله‌به‌مرحله‌ای از روند بلوغ و پذیرش فناوری‌ها را ارائه دهد. این چرخه به شما کمک می‌کند تا بهتر تصمیم بگیرید و با مدیریت بهتر ریسک‌ها، استراتژی‌های بازاریابی و توسعه محصول را بهینه کنید. در این مطلب سایت پارک علم و فناوری کردستان، به طور کامل شما را با چرخه Gartner Hype آشنا کردیم و سپس به شما گفتیم که چرا باید تمامی کسب‌وکارها با این چرخه آشنایی داشته باشند.

سوالات متداول

۱. چرخه هایپ گارتنر چه چیزی را نشان می‌دهد؟

این چرخه نشان می‌دهد یک فناوری جدید چگونه از مرحله معرفی اولیه تا پذیرش گسترده یا کنار گذاشته شدن پیش می‌رود. در هر مرحله، سطح انتظارات و میزان پذیرش بازار نسبت به فناوری تغییر می‌کند.

۲. چرا کسب‌وکارها نباید بر اساس هیجان اولیه یک فناوری تصمیم بگیرند؟

در مرحله «اوج انتظارات اغراق‌شده»، احتمال دارد انتظارات غیرواقعی شکل بگیرد. کسب‌وکارها باید منتظر شفاف‌تر شدن قابلیت‌ها و محدودیت‌های فناوری باشند تا تصمیماتی آگاهانه و مبتنی بر واقعیت بگیرند.

۳. آیا چرخه هایپ فقط برای شرکت‌های بزرگ کاربرد دارد؟

خیر، این چرخه برای همه نوع کسب‌وکار (از استارتاپ‌ها تا سازمان‌های بزرگ) کاربرد دارد.